کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: شعر
موضوعات

اشعار



مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : علی اکبر لطیفیان     نوع شعر : مرثیه     وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن     قالب شعر : غزل    

دل همیشه غـریـبـم هـوایتان کرده است           هـواى گریـۀ پـایین پـایـتـان کـرده است

وَ گـیـوه ‏هـاى مـرا رد پـاى غـمـگـیـنـت           مسافـر سحـر کوچـه هایتان کرده است


خـداش خـیـر دهـد آن کسى که بال مرا           کـبـوتـر حـرم با صفـایـتـان کـرده است

چگونه لطف ندارى به این دو چشمى که           کنار پنجـره هایت صدایتان کرده است؟

چگـونه از تو نـگـیـرم نجـات فـردا را؟           خـدا براى همین‏ ها سـوایتان کرده است

میان شهـر مـدیـنـه یـگـانـه خـواهـرتـان           چه نـذرهاى بزرگى برایتان کرده است

تو آن نـمـاز غـریب همیـشـه‏ ها هـستـى           که کوچه ‏هاى خراسان قضایتان کرده است

سپـیـده‏ اى و به رنگ شفـق در آمـدهاى           کـدام زهـر ستـم جابجـایـتان کرده است

: امتیاز

شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : سید هاشم وفائی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

ای دل غمزده برخـیـز و بیا گریه کنیم           وقت آن است که با اهل ولا گریه کنیم

همچـو پروانه پر خویش به آتش بزنیم           یا بسوزیم چنان شمعی و، یا گریه کنیم


چون غـریـبان بنـشـیـنـیم به بزم غم او           بر سر کـوی غـریب الـغـربا گریه کنیم

گـاه گـل بـوسه به خاک حـرم او بزنیم           گاه در خلوتی از اشک و دعا گریه کنیم

عـرشیـان در غـم او سـوک نشیـنند بیا           هـمره عـرش نـشیـنـان خـدا گریه کنیم

به غـریبی و غـم و محنت او ناله زنیم           بر دل شعله ور از زهر جفا گریه کنیم

پارۀ جان نـبـی پـاره جگـر شد، برخیز           ز جگـر ناله زنیم و همه جا گریه کنیم

به جـگـر گـوشۀ او تـسلـیـتـی برگـوئیم           هـمره آن گـل مـاتـم زده ما گریه کـنیم

ای «وفائی» چو یتـیـمانِ پدر مُرده بیا           در شب شـام غـریبان رضـا گریه کنیم

: امتیاز

ترسیم حالات امام رضا علیه‌السلام در هنگام شهادت

شاعر : سید هاشم وفائی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

جگرش خون شد و چشمش نگران بر در بود           سینه اش سوخته از غربت و چشمش تر بود

وقت تودیع جگر گوشۀ خود را می‌خواست           بـه تـمـنّـای رخـش دیــدۀ او بـر در بـود


سوخت از زهر، كسی كه به حرم خانۀ وحی           عـالـم عـلـم نـبـی، بـضعهٔ پـیـغـمـبـر بود

در و دیـوار هـم از غـربـت او نـالـیـدنـد           حجره اش بسكه غم انگیز و ملال آور بود

دل قدسی نفسان غـرق غـم و محـنت شد           كه به بالین نه پسر داشت و نی خواهر بود

سوخت از یاد در سوخـتـۀ گـلـشن وحـی           گــوئـیـا چــشـم بـه راه قـــدم مــادر بـود

آمــد از راه بــه امــیــد وصــالــش امــا           اول وصــل پــسـر، در نـفـس آخــر بـود

رفت او چون ز جهان خـیل ملائك دیدند           در سماوات به پا شورشی از محشر بود

خار غم داشت به دل چون كه وفائی می دید           هشتـمـیـن گـل به گـلـستان نبی پرپر بود

: امتیاز

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : مسعود اصلانی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

آسـمـان زیـر پَـرت بود زمیـن افـتادی            یک عـبا روی سرت بود زمین افتادی

نه صدای تو به گوش کسی آن روز رسید            نه کسی دور و برت بود زمین افتادی


صورتت خاکی و دستار و عبایت خاکی            مـادرت در نـظرت بود زمیـن افـتادی

زهر از جان تو آقا جگرت را می‌خواست            آتـشـی بـر جـگـرت بود زمیـن افتادی

ناله می‌کرد جوادت به سرش می‌زد آه            اشک در چشم ترت بود زمین افـتادی

مثل یک مار گزیده به خودت پیچیدی            خوب شد که پـسرت بود زمین افتادی

ولی افـسوس به میـدان دل خون برد حسین

نیزه از پشت زدند و به زمین خورد حسین

: امتیاز

زبانحال امام رضا علیه‌السلام در هنگام شهادت

شاعر : حبیب چایچیان نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

من كه از زهر جفا پاره شده این جگرم           كنج این حـجـره بیاد غـم دیـوار و درم

در كجـایـی ز مدیـنـه تو بیـا ای مـادر!           تا ببینی كه فـتـادست بر این دل شررم


تشنه و بی كس و تنها چو به خود می‌پیچم           گـر بـیـایی بـگـذارم بـه قـدوم تو سـرم

بارها از اثر زهر چو خوردم به زمین           یاد آن كوچه بسوزاند همه برگ و برم

گه به خاك افتم و گه خیزم و گه ناله كنم           گاهی از غصه بگویم كه كجایی پسرم

زهر مأمون به خدا كار مرا ساخته است           گشتـه راحت دگر آمـاده ز بهـر سفـرم

من تـأسی كـنم از تـشنـه لـبـی بر جـدم           تشنه لب می‌دهم این جان به ره دادگرم

گر كه شد حجـرۀ من قـتآلگـهـم یا الله!           دیگر از داغ پسر خـم نشده این كـمرم

: امتیاز

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مدح وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : قصیده

ای رأفـت تـو رأفـت ذات خـدا رضـا            از پای تا به سر عـلی مرتضی رضا
نامت ازآن رضاسـت که درعرصۀ حساب            حق نیست بی‌رضای تو از کس رضارضا


هرکس که بیشتر کرمش می‌رسد به خلق            او بیـشـتر بـرد به درت الـتـجـا رضا
عیسی صفای روح گرفته دراین حرم            موسی سـتاده بر در تو با عصا رضا
از روضــۀ مـقدس تو می‌وزد نـسـیـم            تـا بـاغ خـلـد، با نــفــس انـبـیـا رضـا
جوشد ز بس اجابت ازاین آستان قدس            گم می‌شود کنار ضریحت دعا، رضا
آغوش خود گشوده بـرای خوش‌ آمدش            از هر دری که سوی تو آید گدا، رضا
خود پیـشتر ز خواندن اذن دخـول من            بر من نگـاه کردی و گـفتی بیا رضا
در کوی توزبس که رؤفی تو زائرت            داند ثـواب، اگرچه بیارد خطا، رضا
من شرم می‌کنم که بیایم در این حرم            تو می‌زنی مرا ز کـرامت صدا رضا
آید به گـوش دل ز طپـش‌های سیـنه‌ام            دائـم صـدای زمــزمـۀ یا رضـا رضا
در آسـتـان قــدس تــو انـگـار می‌کـنم            گـردیـده قـسـمـتم سـفـر کـربـلا رضا
نـشـنـاخــتم، امـام زمان زائـر تو بـود            کـردم سـلام و داد جـواب مــرا رضا
با آنکه شهـریـار هـمه عـالـمی، کسی            مـثـل تـو نیـست با فـقـرا آشـنـا رضـا
یک بار اگر کـند به خراسان زیارتت            بر بـازدیـد زائـرت آیی سـه جا رضا
اول به خُـلد فـاطـمـه گـویـد جواب او            هرکس صدا زند ز ره صدق«یا رضا»
مـولای من به جـان جـواد الائـمـه‌ات            دست مـرا بگــیر، بــرای خـدا رضـا
دست مرا گرفتی و سوگـند می‌خورم            آقـاتـری از اینـکه نـمـایی رهـا رضـا
زوارچون به سوی حریمت سفر کنند            باید که جان دهـند به گـنـبد نمـا رضا
هرکس به عمر خودشده مأنوس باکسی            «میثم» گرفته انس به مهـر شما، رضا

: امتیاز

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : مربع ترکیب

کوثر اشک من از ساغر و پیمانه، توست            دل آتش‌زده‌ام، شـمع عزاخـانه تـوست
جگر سوخـته، خاکستر پـروانه توست            شعـله‌های دلـم از آه غـریـبـانه تـوست


ای تـراب قــدم زائـر کـویـت گُـل مـن

وی خراسان تو تا صبح قیامت دل من
درد جان را تو طبیبی تو طبیبی تو طبیب            بزم دل را تو حبیبی تو حبیبی توحبیب
بی تولّای تو دل را نه قرار ونه شکیب            تو غریب الغربایی و همه خلق، غریب
نه خراسان که سماوات و زمین حائر توست

دورو نزدیک ندارد دل ما زائر توست
ای قــبـول غـم تـو گــریـه نــاقـابـل ما            آتش عشق تو در روز جـزا حاصل ما
مایـه از خاک خراسان تـو دارد گل ما            ما نبودیم که می‌سوخت  به  یادت دل ما
سال‌ها آتش غم شمع صفـت آبت کـرد

زهر درسینه شراری شد و بی تابت کرد
تو به خلقت پدری و توبه زهرا پسری            مثـل جد و پـدرت از همه مـظلـوم‌تری
تـو جگـر پاره پیغـمبـر و پاره جگری            بلکه بی‌تـاب‌تر از بسمل بی‌بال و پری
میزبان تو شــد ای جان جهان قاتل تو

کس نـدانست نـدانست چه شد با دل تو
تـو کـه سـر تـا بـه قـدم آیــنه توحـیدی            به چه تقصیر چوبسمل به زمین غلطیدی
مرگ رادورسرت لحظه به لحظه دیدی            همچنان مـارگـزیده به خودت پیچـیدی
که گمان داشت که با آن غم پیوسته تو

قـتـلگـاه تو شـود حـجـره در بستـه تو؟
«بابی انت وامی» که چه آمد به سرت            داغ معصومه مظلومه به جان زد شررت
تو زدی بال و پر و کـرد تماشا پسرت            بس که بر شمس رُخت ریخت ستاره قمرت
شـــرر آه بـر آمـد ز نـهـــادت مــــولا

صورتت شسته شد از اشک جـوادت مولا
طـایــر روح غریبــانه پــرید از بدنت            قاتـلت اشک فـشان بود به تـشیـیع تنت
خبر از غربت تن داشـت فقط پیرهنت            کرد با خون جگر دست جوادت کفنت
چوب تابوت تو بر شانۀ جان همه بود

جای معصومه تو اشک فشان فاطمه بود 
بانـوان چشم ز مهـریـه خـود پوشـیدند            دور تابـوت تو پـروانه صفت گردیدند
اشک‌ها بود که بـر غربت تـو باریـدند            لاله از خون جگر بر سر راهت چیدند
مردها مثل زنـان شیـونـشان بــرپا بود

دور تابـوت تو ذکـر همه یا زهـرا بود
ای خدا سوختم ازگریه،دل ازکف دادم            کاش می‌سوخت فلک از شرر فـریادم
کـاش مـی‌داد غــم شـام بـــلا بـر بـادم             یـاد خـاکـستر و سـنگ لب بـام افـتـادم
پای تابوت رضاچنگ ونی ودف نزدند

همه سیلی زده بر صورت خود، کف نزدند
دور تابوت تو برچهره اگرچنگ زدند            لیک پـای سر جد تو همه چـنگ زدند
دور تابـوت تـو نالـه ز دل تـنگ زدند            دور زینب همه از چارطرف سنگ زدند
تا شرار از جگر و ناله ز دل برخیزد

اشک«میثم» به تو و جد غریبت ریزد

: امتیاز

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : قاسم نعمتی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل غاعلن قالب شعر : مثنوی

مانند مـادرت شده ای، قـد خـمیده ای!             آقا چرا عـبا به سر خود کـشیده ای!؟

با درد کهنه ای به نظر راه می روی             دستت گرفته ای به کمر راه می روی!


خون ِجگربه سینه به اجبار می دهی             راهی نرفـته! تکـیه به دیوارمی دهی

داغ غـریبی تو، نمک بـر جگر زند             خواهر نداشتی که برایت به سر زند

با «یاعلی» به زانوی خسته توان بده             خاک لباس های خودت را تکـان بده

اینجا کسی به پیرهن تو نظر نداشت             فکرو خیال گندم ری را به سرنداشت

اینجاکسی به غارت انگشترت نرفت             شکرخدا اسارت خصم؛ خواهرت نرفت

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما با توجه به وجود ایراد یا ضعف محتوایی و معنایی در مصرع اول بیت؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور رفع ایراد موجود و همچنین انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

با درد کهنه ای به نظرراه می روی             مانــند مـادرت چقدر راه می روی!

ابیات زیر به دلیل مستند نبودن و تحریفی بودن موضوع حذف شد

اینجا مدینه نیست، چرا دلخوری شما !؟         درکوچه های طوس زمین میخوری چرا ؟

مقداری ازعبای شما پاره شد،ولی...           نیزه نزد کسی به تو ازکینۀ علی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما با توجه به وجود ضعف محتوایی در عدم رعایت شأن اهل بیت؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور رفع ایراد موجود و حفظ بیشتر حرمت و شأن اهل بیت که مهمترین وظیفه هر مداح است؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

اینجا کسی به غارت انگشترت نرفت         چشمی به سمت مقنعۀ خواهرت نرفت

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : حسن لطفی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

بر آه آهِ من جگـر سخت خاره سوخت           بروای وای من دل سنگ ستاره سوخت

همچمون کبوتران ز عطش بال می زنم           لب تشنه ام دلم، جگر پاره پاره سوخت


آتـش گــرفــتــه ام ،نـفــسـم بــنــد آمـده           پا می کشم زغم، چه کنم راه چاره سوخت

می سوزم و هوای دلم دشت کربلاست           آنجا که از غمی دل صدها شراره سوخت

ای زهـر داغ حرمله را تازه کـرده ای           سوگند بر رباب که با گاهواره سوخت

یک تیر آمد و سه هدف را نشانه کرد           سربسته گفته ام نفس شیرخواره سوخت

: امتیاز

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : حسن لطفی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : غزل

امان نداد مرا این غم و به جان افتاد            میان سـیـنه ام این درد بی امـان افتاد

به راه روی زمین می نـشینم و خـیزم            نمانده چاره که آتش به استخوان افتاد


چنان به سینۀ خودچـنگ میزنم از آه            که شعله بر پر و بال کبوتران افتاد

کـشیده ام به سر خود عـبا و می گویم            بـیا جـواد کـه بـابایت از تـوان افتاد

بیا جـواد که از زخمِ زهــر می پیچـد            شبیه عمه اش از پا نفس زنان افتاد

: امتیاز
نقد و بررسی

ابیات زیر به دلیل  مستند نبودن و تحریفی بودن حذف شد موضوع از ناقه افتادن حضرت رقیه و مطالب بعدش در هیچ مقتل معتبری نیامده است.

شبیـه دخـترکی که پس از پدر کارش           به خـارهای بـیـابان به خیزران افتاد

به روی ناقۀ عریان نشسته ، خوابیده            و غـرق خواب پدر بود ناگهان افتاد

گرفت پهلوی خود را میان شب ناگاه            نـگـاه او به رخ مـادری کـمان افـتاد

دوید بر سر دامان نشست خوابش برد           که زجر آمد و چشمش به نیمه جان افتاد

رسید زجر دوباره عزای کوچه شد و           به هر دو گونۀ زهرا ترین نشان افتاد

رسید زجر و پی خود دوان دوانش بُرد           که کار پنجۀ زبری به گیسوان افتاد

به کاروان نرسیده نفـس نفـس می زد           به خارهای شکسته کشان کشان افتاد

دوباره نـاله ای آمد عـمو به دادم رس           دوباره رأس اباالفضل از سنان افتاد 

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : محمود ژولیده نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : غزل

عبا به پایم اگر گیر می کند غـم نیست            اگر به کوچه زمین می خورم، دمادم نیست

میان کوچه فقط یک نفر زمین خورده            به غیر مادرمان این چنین در عالم نیست


اگـر خـمـیـده خـمـیده، قـدم قـدم بِـروَم            قـدم ز قامتِ مادر که بیشتر خم نیست

همین که تکـیه به دیـوار کاگِـلـی دادم            به غیرصورت خاکی غمی به یادم نیست

هنوز چـادر خاکی به دستِ مــا مانـده            به غیرِ کوچه عزایی عزای اعظم نیست

من از مصیبتِ پهلـو شکسته می میرم            فقط که قاتل من جام زهرِ خصمم نیست

به روی خاک نشستم به زانوی لرزان            اگرچه ضربۀ سیلی نصیب رویم نیست

جـواد نیـست عصای قـد خـمیـده شود            عصا به جای خودش هیچکس که محرم نیست

درون حـجـره به یاد حـسین می سوزم            ولی دهان من از زخم نیزه درهم نیست

اگرچه نیست دراین حجره خواهری اما            به پیش خواهر من تکه های قلبم نیست

به زائـران بقـیـع این پـیــام، بـایـد داد            غریب از وطنـم درد غـربتم کم نیست

: امتیاز

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : علی اکبر لطیفیان نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فعولن فعولن فعولن فعول قالب شعر : غزل

تو آن هـفـتـمـیـن قـبـلـۀ بـاوری            امـام پـس از مـوسی جعـفری

تــو در امــتـداد عــلی نــازلـی            تـو رودی و دنـبـالـۀ کـوثـری


نـیازی نـداری بـه این چـیـزها            تو هشـتم ولـی عهـد پیغـمبری

غـروب عـزایت طـلـوع شـرر            نــسـیـم غــریـبـیِ پـشـت دری

چگـونه است حـال پـریشان تو            الا ای غریـب خـدا؛ بهـتری؟!

از این کوچه تا حجره ات میروی            به یاد زمـین خـوردن مـادری

نفـس می کشی ناتـوان می شوی            نـفـس می کشی لالـه می آوری

کـنـار تن نـقـش بـر حـجـره ات            نه یک دختری بودونه خواهری

برای تو گـیـسو پـریشـان کـنـد            بـرای تو پـاره کـنـد معـجـری

اگـر چـه شـهــیـد خـدایـی ولـی            به دست شمـا هست انگشتری

ازاین شهرغم تا وطن می روی            غـریبی ولی بـا کـفن می روی

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر به دلیل مستند نبودن حذف شد

لبی پاره و استــخــوانی کبود          برای خدا با خودت می بری

شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : محمد فردوسی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : ترکیب بند

آسمان است وخسوف قمرش معلوم است           غربت بی حد او از سفرش معلوم است

کـولـه بـار ســفــر آخـرتــش را بـسـتـه           از مناجات و نماز سحرش معلوم است


موی آشفته و اوضاع به هم ریخـته اش           با عبایی که کشیده به سرش معلوم است

دو قــدم راه نــرفـتـه نـفـسـش بـنـد آیـد           ناتوان بودنش از زخم پرش معلوم است

وسط حجرۀ در بسته به خود می پـیچـد           اثر زهر به روی جگـرش معلوم است

خواهرش نیست ببیند چه سرش آمده است           ولی از حالت بغض پسرش معلوم است

لب او سرخ شد اما به خداچوب نخورد           مجلس شام به چشمان ترش معلوم است

روی خاک است ولی زیرسم اسب نرفت           روضۀ عصر دهم در نظرش معلوم است

نعل ها بود که محکم روی پیکر می رفت           یک نفر در طلب جایزه با سر می رفت

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما  پیشنهاد می‌کنیم به منظور انطباق مطالب با روایات مستند و معتبر و انتقال بهتر معنای شعر، بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

دو قـــدم راه نــرفــتــه چقدر می افتد            ناتوان بودنش از زخم پرش معلوم است

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : یوسف رحیمی نوع شعر : مدح و مناجات با ائمه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

خورشيد سر زد از سحرت أيها الغريب           از سمـت چـشـم های تـرت أيها الغريب

تو ابر رحمتی که به هرگوشه سر زدی           بـاران گـرفت دور و برت أيها الغريب


جاری ست چشمه چشمه قدمگاه توهنوز           جنّـت شـده ست رهگـذرت أيها الغريب

تو آفـتـاب رأفـتی و کـوچه کـوچه شهر           در سـايه سـار بـال و پـرت أيها الغريب

با ايـن همـه، غـريـبِ غـريبـان عالـمی           داغـی نشـسته بـر جگـرت أيها الغريب

از کـوچه هـای غـربت شهـر آمدی ولی           داری عـبا به روی سرت أيها الـغريب

آقای من! نگـو که تـو هـم رفـتنی شدی           زود است حرف از سفرت أيها الغريب

شکـر خـدا جـواد تـو آمــد ولـی هـنـوز           بـارانی اسـت چـشـم تـرت أيها الغريب

يک عمر خواندی از غم آقای تشنه لب           با اشـک های شـعـلـه ورت أيها الغـريب

هر گوشه‌ای ز حجره که رومیکنی دگر           کرب و بلاست در نظرت أيها الغريب

در قـتـلگـاه، لـحـظـۀ آخـر چه می کـشيد           جــدِّ ز تـو غـريـب‌تـرت أيـهـا الـغـريب

چشمان اهل خيمه دگر سوی نيزه هاست            ظهرقيامت است وسری روی نيزه هاست

: امتیاز

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : سید هاشم وفائی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

آمد از راه و کشيده است عبا را به سرش           وای از سيـنه سوزان و دل شعـله ورش

همچو شمعی که بسوزد ز شرر آب شود           آب کرد آتش آن زهـر ز پا تا به سرش


حجره اش بسکه غم انگيز و ملال آور بود           گرد غم بود که می ريخت ز ديوار و درش

گـاه در زيـر لـبـش ذکـر خـدا می گـويد           گاه سوی در حجـره ست خـدايا نظـرش

هم جـواد آمـده بـالـيـن رضا هـم زهـرا           هم پسر سوخته هم مادر خونين جگرش

پيـش مـادر نـبـود طاقـت برخـاسـتـنـش           زير بـار غـم و انـدوه خـمـيـده کـمـرش

پسرش دست به سر دارد و مادر به کمر           او نظر ميکند و خون رود از چشم ترش

دست ظلمی که زده بر رخ زهرا سيلی           پاره کرده ست کنون رشته عمر پسرش

ای «وفائی» ز فـلک پـيک شهـادت آمد           گشت تا گلشن سرسبز جنان همـسفـرش

: امتیاز

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : حسن لطفی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

از داغ زهـر پـيکـرم آتـش گـرفته است            گـويی تمـام بـستـرم آتـش گـرفـته است

تـر مـی کــنــد لـبـان مـرا کـودکـم ولـی            از تـشنگـی، لب تـرم آتش گـرفته است


پا ميکشم به خاک و نفس ميزنم که شهر            از آه آهِ آخــــرم آتــش گــرفـتــه اســت

حالا کـبوتـران به غـمـم گـريـه می کنند            از بال و پر زدن، پَرم آتش گرفته است

امـشـب تـمـام حـجـرۀ من کــربـلا شـده            يک جرعه آب،حنجرم آتش گرفته است

امـشب دوبـاره خـيـمـۀ آتـش گـرفـته را            می بـيـنم و سـراسـرم آتـش گـرفته است

سرها به روی نيـزه و سرنيزه ها به تن            يک دشت در برابـرم آتش گـرفته است

فـريـاد دخـتـری ز دل خـيـمـه می رسـد            عمه کمک که معجـرم آتش گرفته است

: امتیاز

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : قاسم نعمتی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

وای مـادر مددی کن جگـرم می سوزد            که نه تنهـا جگـرم پا به سرم می سوزد

زهر اثر کرده به زانو و ستون فقرات            جـگـرم پــاره شـده تا کـمـرم می سوزد


کـسی آيـد ز وفـا چـشـم جـوادم گـيـرد            پـيـکـرم پـيـش نگـاه پـسـرم مـی سـوزد

هـمره هـر نـفـسم از غـمِ تو می سـوزم            تـار می بـيـنم و چـشمان تـرم می سوزد

چون مقطع شده حـرفم ، پی اخبار ولا            دود مي‌گويم و بر لب جگرم می سوزد

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما به دلیل مستند نبودن و یا تحریفی بودن مطالب و مغایرت با روایات معتبر؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور اجتناب از گناه تدلیس یا تحریف سخان ائمّه؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

همره هـر نـفـسم خـون ز لبــم مي‌پاشد            تــار ميــبــينم و چشمان ترم مي‌سوزد

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن قالب شعر : قصیده

ای بـه تـولّای تـو کـمـال ايـمـان رضا!            مهر تو در جسم دين خوب‌تر ازجان رضا!

زائـر قـبرت بَـرَد فخـر بـه بيت‌الحـرام            سائل کويت کـند ناز به سـلطان، رضا!


مـور اگـر خـرمـن بـذل تـو را بـنگـرد             دانه نمي‌گيرد از دسـت سلـيمان رضا!

اگـر بـخـوانـی مـرا و گـر برانـی مـرا            نمي‌روم از درت، قـسم به قرآن رضا!

عـالـم امکـان بـود نـگـيـن انگــشـتـری            مـزار تـو خـاتـم عـالـم امـکـان رضـا!

مؤمن اگر آورد طاعت سلمان به حشر            بـدون مـهـر شما نيست مسلـمان رضا!

به عرش کرد افتخار به فرش داداعتبار            رسيد تا پـای تـو به خاک ايران رضا!

رواسـت روح‌الاميـن فـشاند از آسمـان            به پای زوار تـو لالـه و ريـحان رضا!

عـجـب نـدارم اگـر نـاز به جنّـت کـنـد             اگرتو چشم افکنی به روی شيطان رضا!

حـرام دانـم اگــر در حــرم قـــدس تــو            به لب برم نامی از روضه رضوان رضا!

جمال حق ديدنی، نيست ولی ديدني‌ست             به روی تو طلعت خدای منـّـان رضا!

بـدون مـهــر تـو گـر نـام خـدا را بـرم             قــسم بـه ذات خـدا ندارم ايـمان رضا!

هـر آن که يکبـار شـد زائـر درگـاه تو             تو مي‌کنی بازديد سه بار از آن رضا!

زائـر قـبـرت اگـر پای نهـد در جحـيـم            جحيم را مي‌کند روضه رضوان رضا!

دُر ز دهـن سفتـه‌ام مـدح تو را گـفته‌ام             کز نـفسم ريخـته لؤلؤ و مرجان رضا!

زائـر خـود را کنـی بـدرقـه تـا کـربـلا             بلکه شوی زائرش ازره احسان رضا!

نيـسـت تـعـجـب اگـر در قــدم زائـرت            خار شود لاله و خـاک، گـلستان رضا!

باز شـود بررويش هشـت در باغ خُـلد            کافر اگر روکـند سوی خراسان رضا!

گر تو پناهش دهی ور تو نگـاهش کنی             نـاز به يـوسف کند گرگ بيابان رضا!

در حـرم قـدس تـو ای پــسـر فـاطـمـه             جـای گـل آورده‌ام نامه عصيان رضا!

گريه کنـم زار زار بلکـه نصيبـم شـود            درحرمت جان دهم با لب خندان رضا!

نالـه و آهـم بـبـيـن درد گــنـاهـم بـبـيـن            نيست مرا بهتر از عفو تو درمان رضا!

روز قيامت کجا دامن ودستم تهي‌ست؟            من که شما را شدم دست به دامان رضا!

با همه جرم و گنه گر تو شفيعـم شوی            روز قيـامت کنـم نـاز بـه غفران رضا!

آه که زد قـاتـلت شعلـه به جـان و دلت            آب شـدی همچنان شمع فروزان رضا!

ديده به در دوخـتی، سوختی و سوختی             شد نفست در جگر آتش سوزان رضا!

گـرچه نشـد پيکـرت طعمـه شمشيـرها             در جگـرت داشتی زخم فراوان رضا!

گرچه تنت آب شد در تب و در تاب شد            وقت شهادت نبود کام تو عطشان رضا!

کشـت تـو را ميزبـان آه کـه عـبـاسـيان            خوب نگه داشتند حرمت مهمان رضا!

رفـت فـرو بارهــا در جگـرت خارهـا             يافت به خون جگر عمر تو پايان رضا!

ای همه را دستگير چشم ز«ميثم» مگير             کآمده اين بي‌نوا بر تو نواخوان رضا!

: امتیاز

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : قصیده

مـسيـح می دمد از تـربت مـطهـر مـن            فضای طوس نه، عالم بود معطـر من

فـرشـتگـان هـمه زوّار زائـرين منـنـد            بهشت گشته بهشت از بهشت منظر من


مـنـم عـزيـز دل فـاطـمـه امــام رضـا            که خلق کرده خدا خلق را به خاطرمن

عجيب نيست اگر زائری که قبر مـرا            به بر گـرفـته بگيـرد قـرار در بَرِ من

دلی که زائرمن ميشود مزار من است            خوشا دلی که شد اين جا مزار ديگرمن

شکسته ای که صدا ميزند مرا از دور            جـواب مـی شـنـود بـارهـا ز داور من

ز هر دری که شود زائرم به من وارد            درست چهـره به چهـره بود برابر من

مـن آفـتاب خـدايـم جهـان در آغــوشم            شما حضورمن و عالم است محضر من

کـتـاب مـنـقـبـتـم را تـمام نـتـوان کرد            اگر شوند هـمه انس و جـن ثنـاگر من

کسی که زائر من گشت دوستش دارم            روا بـود که خطـابش کـنـم بـرادر من

الا تمـام خـراسـانـيـان پـاک سـرشـت            خجسته باد شما را طواف مـقــبـر من

فرشتگان چو کبوتر به دورتان گردند            به شرط آن که بگـرديـد دور زائر من

به زائرين من اينک نصيحتی ست مرا            که احـتـرام بگــيـريـد از مـجـاور من

اگر به مـرقد من نيـز دستـتان نرسيـد            زنـيد بوسه به قـم بر مزار خواهر من

هـزار حـيـف که قـدر مـرا نـدانـستـند            که بـود هر نـفـس من غـم مکـرر من

هـزار بار عـدو مخـفـيـانه کُـشت مرا            خـدای نـگـذرد از قـاتـل سـتـمگـر من

شرار زهر مرا در دل آتشی افروخت            که آب گشت همه عضوعـضو پيکرمن

چوشخص مارگزيده به خويش پيچـيدم            خدا گواست چه آورد زهر بر سر من

مـيان حجـره زدم دست و پا غـريبانه            جـواد بود و من و لحظه های آخـر من

دودست خويش گشود و گرفت اشک مرا            فـتـاد تـا که نـگـاهـش به ديـدۀ تـر من

زنان شهـر خـراسان گـريـسـتنـد همه             زدند بر سر و سينه به جای مادر من

به روز حشر نسوزد جحـيم "ميثم" را            که بوده با سخن و سوز خويش ياورمن

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما به دلیل مغایرت با مضامین زیارت جامعۀ کبیره « وَ وَرَثَةِ الْأَنْبِياءِ، وَسُلالَةَ النَّبِيِّينَ، وَصَفْوَةَ الْمُرْسَلِينَ » و عدم رعایت شأن انبیا؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور رفع ایراد موجود و پیروی از فرامین و آموزه‌های ائمّه، بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

هزار موسي عمران به سجــده افتادند            در اين حريم به خاک مسيح پـرورمن

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : محمود ژولیده نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : مسدس

ای جـلـوه جـلال خـدا يـا ابـا الـحـسن            وی مظهـر جـمال خـدا يا ابـا الحسن
چون فاطمه تو بضعۀ خيرالبشرشدی            ديدار تو وصــال خـدا يــا ابا الحسن


ای هشتمين امير ولا حضرت رئوف

آقا بگـير دسـت مرا حضرت رئوف
تا زيـر سـايـۀ حـرم حـضرت تـوأيـم            ما سـر سـپـردۀ کـرم حضرت توأيم
از بسکه لطفِ جاريِ سلطانی اَت رسد            مـا سـائلان مـحـترم  حـضرت توأيم
دارالضيافه ات نه فقط در جوار توست

عالم ضيافت است وجنان سفره دار توست
باللَه زيـارت تـو مرا مشـهـد الحـسين            آری شهادت تو هـمان اَشهد الحسين
کن روزی ام که ازدر باب الجواد تو            از  مشهد الرضا بروم مشهـدالحسين
ما ريزه خوار خـوان نـعـيـم ولايـتـيم

زنـده به زير پـرچـم سـبـز هـدايـتـيـم
دل ها نشسته اند سر راهـت ای رضا            داريم اشـتـياق رخ مـاهـت ای رضا
گـفتی حديث سـلسـلـه را در ديـار ما            ايران سراسراست قدمگاهت ای رضا
ما عشق را ز نور صدايت شناخـتـيم

توحـيـد را بــه يُـمن ولايت شناخـتيم
تو آمدی که کشور ما حـيــدری شود            خاک شلمچه تا همه جا کوثری شود
آنـروز قـصـۀ شــهــدا را رقــم زدی            تـا امـتـی فـدای تو و رهـبـری شود
شـکر خدا که کوفه نشد اين ديارنور

تو مانـدی و قوام گرفت انـفـجار نور
شکـر خـدا که مـردم ما کـربـلايی اند           
اهـل وفـا و عــاطـفـه و آشـنـايی انـد
شکـر خـدا که آب نـبـسـتـند بـر شـما            اين خود نشانه ای است که امت ولايی اند
افـسوس اهل جـورِ زمـانه خبر شدند

غافل خواص و اهل ستم معتبر شدند
آری حساب مردم ما ازعدو جداست            ايران هنوز از" ني عباس" درنواست
وقتی تورا ولايتِ عهدی سپرد خصم            دانست اهل فهم که اين حيله و جفاست
امـا شـمـا ز پـا نـنـشـسـتـيـد ای امـام

بر خـلـق، راه رشـد نبستـيـد ای امام
دين از مناظرات تو آن روزپا گرفت            ازعلم ومعرفت همه دل ها صفا گرفت
با هـجـرتِ تـو عـالـم آل پيـمـبراست            اسـلام در تـمام مـمـالک بـقـا گرفت
اما چـه زود، قـبلـه ما را عـدو ربود

گـرم طواف، کعـبه مـا را عدو ربود
گويـی وفــا به عهـد تو آقا حـرام شد           
دور از خواص زهر جفايت بکام شد
خورشيدِ عمرِ زادۀ زهراغروب کرد            يعنی که افـتخار حـضورت تمام شد
بسکه زداغ مادرخود بوده ای حزين

بودی تمام عمر تو دلخون و دل غمین
پنجـاه بـار، زانـوی لـرزان تو خـميد            آن قامتِ چو سروِ خرامانِ تو خميد
انگـار مـيـلِ حجـره در بـسته داشتی            آمــد جـواد و بر سرِ دامان تو خـميد
شکـر خـدا کـه داغ جـوانت نديـده ای

در خاک و خون سرو روانت نديده ای
پـرپـر نـشـد جـوان تو پيـش نگـاه تو            خـنده نکـرد، دشـمن تـو بر سپـاه تو
مثل حسين، گيسـوی خـونين نديده ای            خواهر نـدید جسم تو در قـتـلگـاه تو
اشک پدر براي پسر هست جانگداز

نعش پسر کـنار پـدر هست جـانگداز

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما به دلیل مستند نبودن و یا تحریفی بودن مطالب و مغایرت با روایات معتبر؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور اجتناب از گناه تدلیس یا تحریف سخان ائمّه؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

بسکه زداغ مادرخود بوده اي حزين            درکوچه مثل حضرت او خورده اي زمين

مثل حسين، گيسـوي خونين نديده اي            خـواهر نشد، مقابل لشـــگر پــناه تو

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما پیشنهاد می‌کنیم به منظور انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید

شکـــر خـدا کـه داغ جوانت نديده اي           درخون وخاک سروروانت نديده اي

بیت زیر به دلیل ایراد محتوایی تغییر داده شد زیرا عبارت دیدنی تر شدن بیشتر ذم اهل بیت است و اصلا معنا ندارد

اشک پدر براي پـسر ديدني تر است          نعش پسر کنار پدر ديــدني تـر است

زبانحال امام رضا علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : قاسم صرافان نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فعولن فعولن فعولن فعولن قالب شعر : چهارپاره

لب خشک و داغی کـه در سيـنه دارم            ســبب شــد کـه گــودال يــادم بــيــايـد

ابــاصـلــت! آبـی بــزن کــوچـه‌هـا را            قــرار اسـت امــشـب جــوادم بــيــايـد


قرار است امـشب شود طوس، مشـهـد            شــود  قــبــلــه‌گــاه غــريــبـان مـزارم

اگـر چـه غــريــبـی شــبــيـه حـسـيـنـم            ولی خـواهــری نيست ايــنجـا کـنـارم

به دعبل بگو شعـر کـامل شـد ايــنـجـا            «و قبرٍ بطوس»ی که خـواندم برايش

بـگـو ايـن نفــس‌هـای آخـر هـم اشـکـم            روان اسـت از بـيـت کـرب و بـلايـش

از آن زهــر بـي‌رحـم پــيچــيـده‌ام مـن            به خود مثل زهـرای پشت در از درد

شفا بخش هـر دردم از بس که خواندم            در آن لـحـظـه‌ها روضۀ مـادر از درد

بـلا نيـسـت جـز عـافـيت عـاشـقـان را            تــســلای دردم نــگـاه طــبــيـب است

مـن آن نــاخــدايــم کـه غـرق خــدايـم            «رضا»يم، رضايم رضای حبيب است

شـرابـش کـنم بـس کـه مـسـت خـدايـم            اگر زهر در اين انار است و انـگــور

کـند هـر کـه هـر جا هـوای ضـريـحـم            دلش را در آغــوش مي‌گـيـرم از دور

شـدم آســمـان، پــر کـشــد تـا کـبـوتـر            شــدم دشــت، تــا آهــــو آزاد بـــاشــد

شـدم آب، تـا غــصــه‌هــا را بــشـويـم            مــيــان حــــرم زائـــرم شـــاد بــاشــد

ابــاصـلـت آبــی بــزن کــوچــه‌هــا را            بـه يــادِ ســواری که بـا ذوالـفــقــارش

بـيــايــد ســحــر تـا بـگــردنــد دورش            خــراســان و يـاران چشـم انتـظـارش

: امتیاز
نقد و بررسی

داستان پناه بردن آهو به امام رضا از دست صیاد و ضمانت آن حضرت در نزد صیاد تا رفتن و برگشتن آهو و ... در منابع روایی ما نیامده است؛ لیکن داستان های مشابهی با کمی تفاوت در مورد پیامبر اکرم در صفحه ۸۱ کتاب اعلام الوری طبرسی و در خصوص امام سجاد در صفحات ۳۲۴ کتاب اثبات الوصیله مسعودی و ۲۶۱ جلد ۱ کتاب الخرائج والجرائح قطب راوندی و در خصوص امام صادق در صفحات ۳۷۰ کتاب بصائر الدرجات شیخ صفار و ۱۱۲ جلد ۴۷ بحارالانوار علامه مجلسی نقل شده است که به نظر می آید داستان ساخته شده برای امام رضا ترکیبی از این چند روایت باشد البته ابن حماد از شعرای قرن چهارم در یکی از ابیات قصیده اش اشاره به ضمانت امام رضا از آهو کرده است و ابن شهر آشوب نیز این شعر را در کتاب مناقبش نقل کرده است که این نیز سند روایی محسوب نمی شود دانشنامه امام رضا ج ۱ ص ۲۰۲

شـدم آســمـان، پــر کـشــد تـا کـبـوتـر            شــدم دشــت، تــا آهــــو آزاد بـــاشــد